*اي مردم! يقيناً از سوي پروردگارتان براي شما برهان آمد؛ و نور روشنگري به سوي شما نازل کرديم.
*اما کساني که به خدا ايمان آوردند و به او تمسّک جستند، به زودي آنان را در رحمت و فضلي از سوي خود درآورد، و به راهي راست به سوي خود راهنمايي مي کند.
*و چون انسان را گزند و آسيبي رسد، ما را به پهلو خوابيده يا نشسته يا ايستاده مي خواند، پس زماني که گزند و آسيبش را برطرف کنيم، آن چنان به راه ناسپاسي و گناه مي رود که گويي هرگز ما را براي برطرف کردن گزند و آسيبي که به او رسيده نخوانده است!! اين گونه براي اسراف کاران اعمالي که همواره انجام مي دادند، آراسته شده.
*يقيناً اقوام پيش از شما را هنگامي که ستم ورزيدند، هلاک کرديم، و پيامبرانشان براي آنان دلايل روشن آوردند، ولي آنان بر آن نبودند که ايمان بياورند؛ اين گونه گروه گناهکار را کيفر مي دهيم.
*سپس شما را بعد از آنان در زمين جانشين قرار داديم تا بنگريم، چگونه عمل مي کنيد؟
*و مردم جز امت واحدي نبودند؛ پس دچار اختلاف شدند؛ و اگر از سوي پروردگارت، فرماني مقرّر نشده بود يقيناً ميان آنان در آنچه اختلاف مي کنند، داوري مي شد.
*اي مردم! يقيناً از سوي پروردگارتان براي شما پند وموعظه اي آمده، و شفاست براي آنچه در سينه هاست، و سراسر هدايت و رحمتي است براي مؤمنان.
*بگو به فضل و رحمت خدا بايد شادمانى كنند كه اين بهتر است از آنچه مىاندوزند.
*بگو: اي مردم! يقيناً حق از سوي پروردگارتان براي شما آمد؛ پس هر که هدايت يابد، فقط به سود خود هدايت مي يابد و هر که گمراه گردد، فقط به زيان خود گمراه مي شود، و من نگهبان شما نيستم.
*براي انسان از پيش رو و پشت سر، مأموراني است که همواره او را به فرمان خدا حفظ مي کنند. يقيناً خدا سرنوشت هيچ ملتي را تغيير نمي دهد تا آنکه آنان آنچه را در وجودشان قرار دارد به زشتي ها و گناه تغيير دهند. و هنگامي که خدا نسبت به ملتي آسيب و گزند بخواهد هيچ راه بازگشتي نيست؛ زيرا براي آنان جز خدا هيچ ياوري نخواهد بود.
*آيا ندانسته اي که خدا آسمان ها و زمين را بر پايه درستي و راستي و نظم و حساب آفريد؟ اگر بخواهد شما را از ميان مي برد، و خلقي جديد مي آورد.و اين بر خدا دشوار و گران نيست.
*و همگي در پيشگاه خدا ظاهر مي شوند؛ پس ناتوانان به مستکبران مي گويند: ما پيروِ شما بوديم، آيا امروز چيزي از عذاب خدا را از ما برطرف مي کنيد؟ مي گويند: اگر خدا ما را هدايت کرده بود، همانا ما هم شما را هدايت مي کرديم،چه بيتابي کنيم وچه شکيبايي ورزيم، براي ما يکسان است، ما را هيچ راه گريزي نيست.
*و از هر چيزي که از او خواستيد، به شما عطا کرد. و اگر نعمت هاي خدا را شماره کنيد، هرگز نمي توانيد آنها را به شماره آوريد. مسلماً انسان بسيار ستمکار و ناسپاس است.
*و مردم را از روزي که عذاب به سويشان مي آيد، هشدار ده. پس کساني که ستم ورزيده اند، مي گويند: پروردگارا! ما را تا مدتي کوتاه مهلت ده تا دعوتت را اجابت کنيم، و از پيامبرانت پيروي نماييم. شما نبوديد که پيش از اين سوگند ياد مي کرديد که هرگز براي شما زوال و فنايي نيست؟!
*و آنان نيرنگشان را به کار گرفتند، و نيرنگشان نزد خداست و هر چند که از نيرنگشان کوه ها از جا کنده شود.
*اگر خدا مي خواست شما را يک امت قرار مي داد ، ولي هر کس را بخواهد گمراه مي کند و هر کس را بخواهد هدايت مي نمايد؛ و مسلماً ازآنچه همواره انجام مي داديد، بازپرسي خواهيدشد.
*و چيزي مردم را زماني که هدايت به سويشان آمد از ايمان آوردن باز نداشت، جز اينکه گفتند: آيا خدا بشري را به پيامبري برانگيخته است؟
*اين کيفر آنان است، به سبب اينکه به آيات ما کافر شدند و گفتند: آيا ما وقتي استخوان و پوسيده شديم، با آفرينش جديد برانگيخته خواهيم شد؟
*آيا ندانستند خدايي که آسمان ها و زمين را آفريد، مي تواند مانند آنان را بيافريند؟ براي آنان مدتي معين قرار داده که هيچ ترديدي در آن نيست، ولي ستمکاران جز انکار را نخواستند.
*حساب مردم به آنها نزديك شده اما آنها در غفلتند و رويگردانند!
*هيچ يادآوري و پند تازه اي از سوي پروردگارشان براي آنان نمي آيد مگر آنکه آن را مي شنوند و در حالي که سرگرم بازي هستند.
*آيا معبوداني از زمين اختيار کرده اند که آنان مردگان را زنده مي کنند؟!
*اگر در آسمان و زمين معبوداني جز خدا بود بي ترديد آن دو تباه مي شد؛ پس منزّه است خداي صاحب عرش از آنچه وصف مي کنند.
*خدا از آنچه انجام مي دهد، بازخواست نمي شود و آنان بازخواست خواهند شد.
* آيا به جاي خدا معبوداني اختيار کرده اند؟ بگو: دليل و برهانتان را بياوريد، اين يادآور امت من و يادآور امت هاي پيش از من است؛ بلکه بيشترشان حق را نمي شناسند و به اين سبب از آن روي گردانند.
*و گفتند: [خدايِ] رحمان فرشتگان را فرزند خود گرفته است. منزّه است او، بلکه بندگاني گرامي و ارجمندند.
*در گفتار بر او پيشي نمي گيرند، و آنان فقط به فرمان او عمل مي کنند.
*خدا همه گذشته آنان و آينده شان را مي داند، و جز براي کسي که خدا بپسندد شفاعت نمي کنند، و آنان از ترس او هراسان و بيمناکند.
*و هر کس از آنان بگويد: من هم معبودي، غير از اويم، دوزخ را به آن گوينده کيفر مي دهيم، و ستمکاران را اين گونه مجازات مي کنيم.
*اي مردم! اگر درباره برانگيخته شدن در ترديد هستيد، پس ما شما را از خاک آفريديم، سپس از نطفه، سپس از علقه، سپس از پاره گوشتي با آفرينشي کامل يا غير کامل آفريديم تا براي شما روشن کنيم ؛ و آنچه را مي خواهيم تا مدتي معين در رحم ها مستقر مي کنيم؛ آن گاه شما را به صورت کودک بيرون مي آوريم تا آنکه به قدرت فکري و نيرومندي جسمي خود برسيد. و برخي از شما قبض روح مي شود، و برخي از شما را به پست ترين دوره عمر برمي گردانند تا در نتيجه از دانشي که داشتند چيزي ندانند. و زمين را خشک و افسرده مي بيني، پس چون آب را بر آن نازل مي کنيم، مي جنبد و برمي آيد و از هر نوع گياه تر و تازه و بهجت انگيزي مي روياند.
*اين براي اين است که خدا همان حق است، و اينکه او مردگان را زنده مي کند، و اينکه او بر هر کاري تواناست.
*و از مردمان کسي است که همواره بدون هيچ دانشي و بدون هيچ هدايتي، و هيچ کتاب روشني درباره خدا مجادله و ستيزه مي کند.
*و برخي از مردم اند که خدا را يک سويه مي پرستند، پس اگر خيري به آنان برسد به آن آرامش يابند، و اگر بلايي به آنان برسد عقب گرد مي کنند ، دنيا و آخرت را از دست داده اند، و اين است همان زيان آشکار.
*چيزي را به جاي خدا مي پرستند که نه زياني به آنان مي رساند و نه سودي به آنان مي دهد؛ اين است همان گمراهي بسيار دور.
* بلکه کسي را مي پرستند که قطعاً زيانش از سودش نزديک تر است، بد سرپرست و ياوري و بد معاشر و همدمي است!
*کسي که همواره گمان مي کند که خدا هرگز پيامبرش را در دنيا و آخرت ياري نخواهد داد بايد طنابي از سقف بياويزد، سپس خود را حلق آويز کند، پس ببيند آيا حيله و نيرنگش آنچه را سبب خشم او شده است از بين مي برد؟!
*اي مردم! مَثَلي زده شده است؛ پس به آن گوش فرا دهيد، يقيناً کساني که به جاي خدا مي پرستيد، هرگز نمي توانند مگسي بيافرينند اگر چه براي آفريدن آن گرد آيند و اگر مگس، چيزي را از آنان بربايد، نمي توانند آن را از او بازگيرند، هم پرستش کنندگان و هم معبودان ناتوانند.
*خدا را آن گونه که سزاوار اوست نشناختند، بي ترديد خدا نيرومند و تواناي شکست ناپذير است.
*و اوست که براي شما گوش و ديده و دل پديد آورد، ولي اندکي سپاس گزاري مي کنيد،
*و اوست که شما را در زمين آفريد و عاقبت به سوي او گردآوري مي شويد،
*و اوست که حيات مي دهد و مي ميراند و رفت و آمد شب و روز در سيطره خواست اوست، آيا نمي انديشيد؟
*بلکه مانند همان را گفتند که پيشينيان گفتند،
*گفتند: آيا زماني که بميريم و خاک و استخوان شويم حتماً برانگيخته مي شويم؟
*همانا اين را پيش از اين به ما و پدرانمان وعده دادند اين جز افسانه خرافي پيشينيان نيست؛
*بگو: اگر معرفت و شناخت داريد، بگوييد: زمين و هر که در آن است از کيست؟
*خواهند گفت: از خداست. بگو: با اين حال آيا متذکّر نمي شويد؟
*بگو: مالک آسمان هاي هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ کيست؟
*خواهند گفت: در سيطره مالکيّت خداست. بگو: آيا نمي پرهيزيد؟
*بگو: اگر معرفت و شناخت داريد کيست که فرمانروايي همه چيز به دست اوست و او پناه دهد و برخلاف خواسته اش به کسي پناه داده نمي شود.
*خواهند گفت: فقط براي خداست. بگو: پس چگونه نيرنگ و افسون مي شويد
*چنين نيست بلکه ما حق را براي آنان آورده ايم، و بي ترديد آنان دروغگويند.
*اي اهل ايمان! به خانه هايي غير از خانه هاي خودتان وارد نشويد تا آنکه اجازه بگيريد، و بر اهل آنها سلام کنيد، اين براي شما بهتر است، باشد که متذکّر شويد.
* نهايتاً اگر کسي را در آنها نيافتيد، پس وارد آن نشويد تا به شما اجازه دهند، و اگر به شما گويند: برگرديد، پس برگرديد که اين براي شما پاکيزه تر است، و خدا به آنچه انجام مي دهيد، داناست.
*و بر شما گناهي نيست که به خانه هاي غير مسکوني که در آنها کالا و متاع و سودي داريد وارد شويد، و خدا آنچه را آشکار مي کنيد و آنچه را پنهان مي داريد، مي داند.
*به مردان مؤمن بگو: چشمان خود را فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند، اين براي آنان پاکيزه تر است، قطعاً خدا به کارهايي که انجام مي دهند، آگاه است.
*و به زنان با ايمان بگو: چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند، و زينت خود را مگر مقداري که پيداست آشکار نکنند، و مقنعه هاي خود را به روي گريبان هايشان بيندازند، و زينت خود را آشکار نکنند مگر براي شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدران شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران شوهرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان شان، يا بردگان زر خريدشان، يا خدمتکارانشان از مرداني که ساده لوح و کم عقل اند و نياز شهواني حس نمي کنند، يا کودکاني که نرسيده اند. و زنان نبايد پاهايشان را به زمين بزنند تا آنچه از زينت هايشان پنهان مي دارند شناخته شود. و اي مؤمنان! همگي به سوي خدا بازگرديد تا رستگار شويد.
*بى همسران خود و غلامان و كنيزان درستكارتان را همسر دهيد اگر تنگدستند خداوند آنان را از فضل خويش بى نياز خواهد كرد و خدا گشايشگر داناست
*اي اهل ايمان! بايد بردگانتان و کساني از شما که به مرز بلوغ نرسيده اند سه بار از شما اجازه بگيرند، پيش از نماز صبح، و هنگام نيم روز که جامه هايتان را کنار مي نهيد، و پس از نماز عشا؛سه زمان خلوت شماست، بعد از اين سه زمان بر شما و آنان گناهي نيست همواره نزد شما در رفت و آمدند و با يکديگر نشست و برخاست داريد. اين گونه خدا آياتش را براي شما بيان مي کند، و خدا دانا و حکيم است.
*و هنگامي که کودکان شما به مرز بلوغ رسيدند، بايد اجازه بگيرند، همان گونه که کساني که پيش از آنان اجازه مي گرفتند. خدا اين گونه آياتش را براي شما بيان مي کند؛ و خدا دانا و حکيم است.
*و بر زنان از کار افتاده اي که اميد ازدواجي ندارند، گناهي نيست که حجاب و روپوش خود را کنار بگذارند، در صورتي که با زيور و آرايش خويش قصد خودآرايي نداشته باشند. و پاکدامني براي آنان بهتر است؛ و خدا شنوا و داناست.
*بر نابينا و لنگ و بيمار و خود شما گناهي نيست که بخوريد: از خانه هاي خودتان، يا خانه هاي پدرانتان، يا خانه هاي مادرانتان يا خانه هاي برادرانتان، يا خانه هاي خواهرانتان، يا خانه هاي عموهايتان، يا خانه هاي عمّه هايتان، يا خانه هاي دايي هايتان، يا خانه هاي خاله هايتان، يا خانه هايي که کليدهايشان در اختيار شماست، يا خانه هاي دوستانتان؛ بر شما گناهي نيست که دسته جمعي يا جدا جدا غذا بخوريد. پس هرگاه به خانه هايي وارد شديد، بر خودتان سلام کنيد که درودي است از سوي خدا پربرکت و پاکيزه، خدا اين گونه آيات را براي شما بيان مي کند تا بينديشيد.
*مؤمنان فقط آنانند که به خدا و پيامبرش ايمان آورده اند، و هنگامي که بر سر کار مهمي با پيامبر باشند تا از او اجازه نگيرند نمي روند. به راستي کساني که از تو اجازه مي گيرند، آنانند که به خدا و پيامبرش ايمان دارند. پس هنگامي که براي برخي از کارهايشان از تو اجازه مي خواهند، به هر کدام از آنان که خواستي اجازه بده و از خدا براي آنان آمرزش بخواه؛ زيرا خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.
*دعوت پيامبر را در ميان خود مانند دعوت بعضي از شما از بعضي ديگر قرار ندهيد، خدا کساني از شما را که با پنهان شدن پشت سر ديگران آهسته از نزد او بيرون مي روند مي شناسد. پس بايد کساني که از فرمانش سرپيچي مي کنند، برحذر باشند از اينکه بلايي يا عذابي دردناک به ايشان رسد.
*آگاه باشيد! که آنچه در آسمان ها و زمين است فقط در سيطره مالکيّت و فرمانروايي خداست. به يقين آنچه را که شما بر آن هستيد مي داند، و روزي را که به سوي او باز گردانده مي شوند، پس آنان را به آنچه انجام داده اند، آگاه مي کند و خدا به همه چيز داناست.
*و بندگان رحمان کساني اند که روي زمين با آرامش و فروتني راه مي روند، و هنگامي که نادانان آنان را طرف خطاب قرار مي دهند سخناني مسالمت آميز مي گويند،
*و آنان که شب را براي پروردگارشان با سجده و قيام به صبح مي رسانند،
*و آنان که مي گويند: پروردگارا! عذاب را از ما بگردان که مسلماً عذاب آن پايدار و هميشگي است.
*و آنان که معبود ديگري را با خدا نمي پرستند، و کسي را که خدا خونش را حرام کرده است، جز به حق نمي کشند، و زنا نمي کنند؛ و کسي که اين اعمال را مرتکب شود به کيفر سختي برسد.
* روز قيامت عذابش دو چندان شود، و در آن با خواري و سرشکستگي جاودانه ماند.
*مگر آنان که توبه کنند و ايمان آورند و کار شايسته انجام دهند، که خدا بدي هايشان را به خوبي ها تبديل مي کند؛ و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.
*و آنان که در مجلس غنا و دروغ پردازي و امور باطل حاضر نمي شوند، و هنگامي که بر گفتار و کردار لغو مي گذرند، با بزرگواري و متانت مي گذرند،
*و آنان که وقتي به آيات پروردگارشان پندشان دهند، در برابر آن با حالت کري و کوري نمي افتند،
*و آنان که مي گويند: پروردگارا! ما را از سوي همسران و فرزندانمان خوشدلي و خوشحالي بخش، و ما را پيشواي پرهيزکاران قرار ده.
*اينانند که به خاطر صبري که از خود نشان دادند با مکان ها پاداششان مي دهند، و در آن با درود و سلامي روبرو مي شوند.
*در آنجا جاودانه اند. نيکو قرارگاه و خوب اقامت گاهي است.
*داستان کساني که به جاي خدا سرپرستاني گرفته اند، مانند داستان عنکبوت است که خانه اي براي خود بنا کرده باشد، و بي ترديد سست ترين خانه ها خانه عنکبوت است، اگر معرفت و شناخت داشتند
*و اين مثل ها را براي مردم مي زنيم، ولي جز اهل معرفت و دانش در آنها تعقّل نمي کنند.
*خدا از خودتان براي شما مثلي زده است، آيا از بردگانتان در آنچه به شما روزي داده ايم، شريکاني داريد که شما در آن با هم برابر و يکسان باشيد، و همان گونه که از يکديگر مي ترسيد از بردگانتان هم بترسيد؟اين گونه آيات خود را براي مردمي که تعقّل مي کنند، بيان مي کنيم.
*بلکه آنان که ستم کرده اند از روي جهل و ناداني از هواهاي نفساني خود پيروي نموده اند؛ پس کساني را که خدا گمراه کرده است، چه کسي هدايت مي کند؟ و آنان هيچ ياري کننده اي نخواهند داشت.
*بگو: در زمين بگرديد پس با تأمل بنگريد که سرانجام کساني که پيش تر بودند چگونه بود؟ بيشتر آنان مشرک بودند.
*کساني که کافر شوند کفرشان به زيان خود آنان است، و آنان که کار شايسته انجام دهند، براي خود آماده مي کنند،
*تا خدا به کساني که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند از فضل خود پاداش دهد؛ زيرا خدا کافران را دوست ندارد.
*و برخي از مردم اند که افسانه هاي بيهوده و سخنان ياوه و سرگرم کننده را مي خرند تا از روي ناداني و بي دانشي از راه خدا گمراه کنند و آن را به مسخره بگيرند؛ اينانند که براي آنان عذابي خوارکننده خواهد بود.
*چون آيات ما بر او خوانده شود متکبرانه روي برمي گرداند، گويي آنها را نشنيده است، انگار در دو گوشش سنگيني است، پس او را به عذابي دردناک مژده ده؛
*هنگامي كه به آنها گفته شود از آنچه خدا نازل كرده پيروي كنيد، ميگويند: نه، ما از چيزي پيروي ميكنيم كه پدران خود را بر آن يافتيم! آيا حتي اگر شيطان آنها را دعوت به عذاب آتش فروزان كند؟!
*آفريدن شما و برانگيختنتان جز مانند يک تن نيست؛ يقيناً خدا شنوا و بيناست.
*آيا ندانسته اي که خدا شب را در روز فرو مي برد و روز را در شب فرو مي برد، و خورشيد و ماه را مسخّر و رام کرده است که هر کدام تا مدتي معين روانند؛ و يقيناً خدا به آنچه انجام مي دهيد، آگاه است.
*اين دليل بر اين است که خدا فقط حق است و آنچه به جاي او مي پرستند باطل است، و بي ترديد خدا همان والا مرتبه و بزرگ است.
*و چون آنان را موجي مانند ابرهاي سايه انداز فرو پوشد، خدا را در حالي که ايمان و عبادت را براي او خالص مي کنند، مي خوانند، و زماني که آنان را به خشکي مي رساند برخي از آنان به راه ميانه و معتدل مي روند و آيات ما را جز هر پيمان شکن خائن و کفر پيشه اي انکار نمي کند.
*اي مردم! از پروردگارتان پروا کنيد، و بترسيد از روزي که هيچ پدري چيزي از فرزندش دفع نمي کند، و نه هيچ فرزندي دفع کننده چيزي از پدر خويش است. بي ترديد وعده خدا حق است، پس زندگي دنيا شما را نفريبد، و مبادا شيطان شما را به خدا مغرور کند.
*و آن گاه که منافقان و آنان که در دل هايشان بيماري بود، مي گفتند: خدا و پيامبرش جز به فريب، ما را وعده نداده اند!
*و آن گاه که گروهي از آنان گفتند: اي اهل مدينه! جاي درنگ و ماندن شما نيست، پس برگرديد. و گروهي از آنان از پيامبر اجازه مي خواستند، و مي گفتند: خانه هاي ما بدون حفاظ است. در صورتي که بدون حفاظ نبود، و آنان جز فرار را قصد نداشتند!
*و اگر از پيرامون خانه هايشان بر آنان حمله مي شد و از آنان بازگشت درخواست مي شد، آن را مي پذيرفتند و براي آن جز مدت کوتاهي درنگ نمي کردند!!
*و همانا آنان از پيش با خدا پيمان بسته بودند که پشت نکنند؛ و پيمان خدا همواره بازخواست شدني است.
*بگو: اگر از مرگ يا کشته شدن بگريزيد، گريز شما هرگز سودتان نمي دهد، و در اين صورت جز اندکي برخوردار نخواهيد شد.
*بگو: اگر خدا براي شما آسيب و گزندي يا پيروزي و غنيمتي بخواهد، کيست که شما را در برابر خدا نگه دارد؟ در صورتي که غير از خدا نه کارسازي براي خود مي يابند، نه ياري دهنده اي.
*يقيناً خدا بازدارندگان را از ميان شما و کساني را که به برادرانشان مي گويند: به سوي ما بياييد مي شناسد؛ و جز اندکي به جهاد نمي آيند.
*در حالي که نسبت به شما بخيل اند؛ و چون ترس پيش آيد آنان را مي بيني به سوي تو مي نگرند در حالي که چشمانشان مي گردد، مانند کسي که بيهوشي مرگ او را فرو مي پوشد، پس هنگامي که ترس برطرف شود با زبان هايي تيز و تند به شما آزار مي دهند، در حالي که بر خير بخيل اند؛ اينان ايمان نياورده اند، به اين خاطر خدا اعمالشان را تباه و بي اثر کرده است؛ و اين بر خدا آسان است.
*مي پندارند که گروه هاي دشمن نرفته اند و اگر بار ديگر گروه هاي دشمن بيايند، آنان دوست دارند که کاش در ميان اعراب باديه نشين بودند، و از خبرهاي شما مي پرسيدند، و اگر در ميان شما بودند جز اندکي جنگ نمي کردند.
*هيچ مرد و زن با ايماني حق ندارد هنگامي كه خدا و پيامبرش امري را لازم بدانند اختياري از خود داشته باشد، و هر كس نافرماني خدا و رسولش را كند به گمراهي آشكاري گرفتار شده است.
* و کساني که مردان و زنان مؤمن را به اعمالي که انجام نداده اند، مي آزارند، بي ترديد بهتان و گناه بزرگي بر عهده گرفته اند.
*بگو: چه کسي از آسمان ها و زمين به شما روزي مي دهد؟ بگو: خدا. و بي ترديد ما يا شما بر هدايت يا در گمراهي آشکار هستيم.
*بگو: شما از گناه ما بازخواست نخواهيد شد، و ما هم از آنچه شما انجام مي دهيد، بازخواست نخواهيم شد.
*بگو: پروردگارمان ميان ما و شما را جمع مي کند، سپس ميان ما و شما به حق داوري خواهد کرد، و او داور دانايي است.
*بگو: کساني را که به عنوان شريکان به او ملحق کرده ايد به من نشان دهيد اين چنين نيست، بلکه فقط خدا تواناي شکست ناپذير و حکيم است.
*و ما تو را براي همه مردم جز مژده رسان و بيم دهنده نفرستاديم، ولي بيشتر مردم معرفت و آگاهي ندارند.
*چون خدا رحمتي را براي مردم بگشايد، بازدارنده اي براي آن نيست، و چون بازدارد، بعد از او فرستنده اي برايش وجود ندارد، و او تواناي شکست ناپذير و حکيم است.
*اي مردم! نعمت خدا را بر خودتان ياد کنيد. آيا جز خدا آفريننده اي هست که از آسمان و زمين شما را روزي دهد؟ هيچ معبودي جز او نيست، پس چگونه منصرفتان مي کنند؟
*اي مردم! بي ترديد وعده خدا حق است، پس اين زندگي دنيا شما را نفريبد و شيطان فريبنده، شما را به خدا مغرور نکند.
*کساني که کفر ورزيدند، عذاب سختي براي آنان خواهد بود، و کساني که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند، براي آنان آمرزش و پاداشي بزرگ است.
*پس آيا کسي که کردار زشتش براي او زينت داده شده و آن را خوب ديده همانا خدا هر که را بخواهد گمراه مي کند و هر که را بخواهد هدايت مي نمايد. پس مبادا جانت به سبب حسرت هايي که بر آنان مي خوري از بين برود؛ بي ترديد خدا به آنچه انجام مي دهند داناست.
*کسي که عزت مي خواهد، پس همه عزت ويژه خداست. حقايق پاک به سوي او بالا مي رود و عمل شايسته آن را بالا مي برد. و کساني که حيله هاي زشت به کار مي گيرند، براي آنان عذابي سخت خواهد بود، و بي ترديد حيله آنان نابود مي شود.
*قطعاً کساني که همواره کتاب خدا را مي خوانند و نماز را برپا مي دارند و از آنچه روزي آنان کرده ايم در نهان و آشکار انفاق مي کنند، تجارتي را اميد دارند که هرگز کساد و نابود نمي شود.
*تا پاداششان را کامل عطا کند و از فضلش بر آنان بيفزايد؛ يقيناً او بسيار آمرزنده و عطا کننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است.
*او کسي است که شما را در زمين جانشينان قرار داد. پس کسي که کافر شود کفرش به زيان خود اوست، و کافران را کفرشان نزد پروردگارشان جز دشمني و خشم نمي افزايد، و کافران را کفرشان جز خسارت اضافه نمي کند.
*و براي آنان نشانه اي ديگر اين که فرزندانشان را در کشتي هايي پر حمل کرديم،
*و براي آنان چيزهايي مانند کشتي آفريديم که بر آن سوار مي شوند،
*و اگر بخواهيم آنان را غرق مي کنيم در اين صورت هيچ فريادرسي براي آنان نخواهد بود، و نجات هم نيابند،
*مگر رحمتي از سوي ما و تا مدتي بهره مندشان کنيم،
*و به هر کس عمر طولاني دهيم، او را در عرصه آفرينش واژگونش مي کنيم؛ پس آيا تعقّل نمي کنند؟
*سوگند به آنها كه صف كشيده اند
*و به بازدارندگان که به شدت باز مي دارند،
*و به تلاوت کنندگان وحي،
*که بي ترديد معبود شما يگانه است،
*پروردگار آسمان ها وزمين وآنچه ميان آنهاست، و پروردگار مشرق ها،
*پس از منکران معاد بپرس: آيا آفرينش آنان سخت تر و دشوارتر است يا آنچه آفريده ايم؟ ما آنان را از گِلي چسبنده آفريده ايم،
*بلکه تعجب مي کني و آنان مسخره مي کنند،
*و هنگامي که به آنان تذکر، مي دهند متذکّر نمي شوند؛
*و چون معجزه اي را مي بينند به شدت مسخره مي کنند
*زيرا آنان چنين بودند که هر زمان به آنان مي گفتند: معبودي جز خدا نيست، تکبّر مي کردند،
*و مي گفتند: آيا بايد به خاطر شاعري ديوانه معبودان خود را رها کنيم؟!
*بلکه او حق را آورده و پيامبران را تصديق کرده است.
*پس از آنان بپرس که آيا دختران براي پروردگار تو هستند و پسران براي ايشان؟!
*يا اينکه ما فرشتگان را دختر آفريديم و آنان شاهد بودند؟!
*آگاه باش! که آنان از بافته هاي دروغ خود مي گويند
*که خدا فرزند آورده! و بي ترديد آنان دروغگويند.
*آيا دختران را بر پسران ترجيح داده است؟
*شما را چه شده، چگونه حکم مي کنيد؟
*پس آيا متذکّر نمي شويد؟
*يا شما دليل روشني داريد؟
*پس اگر راستگوييد، کتابتان را آوريد.
*خدا از آنچه او را به آن توصيف مي کنند، منزّه است.
*مگر بندگان خالص شده خدا
*و بي ترديد شما و آنچه را مي پرستيد،
*نمي توانيد بر ضد خدا گمراه کنيد.
*مگر کساني را که به دوزخ درآيند،
*و هيچ يک از ما فرشتگان نيست مگر اينکه براي او مقامي معين است.
*و همانا ما صف بستگانيم.
*و ما خود تسبيح کنندگانيم.
*اگر کافر شويد خدا از شما بي نياز است، و کفر را براي بندگانش نمي پسندد؛ و اگر سپاس گزاري کنيد، آن را براي شما مي پسندد. و هيچ سنگين باري، بار ديگري را برنمي دارد. سپس بازگشت شما به سوي پروردگارتان خواهد بود، و شما را به آنچه انجام مي داديد، آگاه خواهد کرد؛ زيرا او به نيّات و اسرار سينه ها داناست.
*و چون به انسان آسيبي رسد، پروردگارش را در حال بازگشت به سوي او مي خواند، سپس چون او را نعمتي از جانب خود عطا کند، آن آسيب را که پيش تر براي برطرف شدنش دعا مي کرد، فراموش مي کند و دوباره براي خدا همتاياني قرار مي دهد تا از راه خدا گمراه کند. بگو: اندک زماني از کفر خود برخوردار باش، بي ترديد تو از اهل آتشي.
*يا کسي که در ساعات شب به سجده و قيام و عبادتي خالصانه مشغول است، از آخرت مي ترسد و به رحمت پروردگارش اميد دارد. بگو: آيا کساني که معرفت و دانش دارند و کساني که بي بهره از معرفت و دانش اند، يکسانند؟ فقط خردمندان متذکّر مي شوند.
*بگو: اي بندگان مؤمنم! از پروردگارتان پروا کنيد. براي کساني که در اين دنيا اعمال شايسته انجام داده اند، پاداش نيکي است و زمين خدا گسترده است . فقط شکيبايان پاداششان را کامل و بدون حساب دريافت خواهند کرد.
*آيا کسي که خدا سينه اش را براي اسلام گشاده است، و بهره مند از نوري از سوي پروردگار خويش است .پس واي بر آنان که دل هايشان از ياد کردن خدا سخت است، اينان در گمراهي آشکار هستند.
*بگو: اي بندگان من که بر خود زياده روي کرديد! از رحمت خدا نوميد نشويد، يقيناً خدا همه گناهان را مي آمرزد؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است؛
*آيا در زمين گردش نکردند تا با تأمل بنگرند که سرانجام کساني که پيش از آنان بودند، چگونه بود؟ آنان از ايشان نيرومندتر بودند، و در زمين آثاري پايدارتر داشتند، پس خدا آنان را به کيفر گناهانشان گرفت، و در برابر خدا مدافع و حمايت گري نداشتند.
*آيا در زمين گردش نکردند تا با تأمل بنگرند که سرانجام کساني که پيش از آنان بودند چگونه بود؟ همانان که نفراتشان از اينان بيشتر و از ايشان نيرومندتر بودند، و در زمين آثاري پايدارتر داشتند، ولي نفرات و قدرت و آثاري که همواره به دست مي آوردند از آنان دفع نکرد.
*حم اين کتابي است نازل شده از سوي خدا که رحمتش بي اندازه و مهرباني اش هميشگي است.کتابي است که آياتش در نهايت روشني بيان شده است، فصيح و گويا براي مردمي که اهل معرفت و آگاهي اند؛ مژده دهنده و بيم دهنده است. ولي بيشتر آنان روي گرداندند و به گوش نمي شنوند. و گفتند: دل هاي ما از حقايقي که ما را به آن مي خواني در پوشش هاي سختي است، و در گوش هاي ما سنگيني است، و ميان ما و تو پرده اي وجود دارد، بنابراين تو کار خود را انجام بده و ما هم کار خود را انجام مي دهيم.
* و هنگامي که به انسان نعمت عطا مي کنيم روي بر مي گرداند و از ما دور مي شود، و چون آسيبي به او رسد به دعاي فراوان و طولاني روي مي آورد؛
*آيا به جاي او سرپرستان و معبوداني براي خود گرفته اند؟ در حالي که سرپرست و معبود واقعي خداست، و تنها اوست که مردگان را زنده مي کند و فقط اوست که بر هر کاري تواناست؛
*و آنچه را در آن اختلاف داريد، داوري اش با خداست. اين است خدا پروردگار من، بر او توکل کردم و به او باز مي گردم.
*کساني که درباره خدا پس از آنکه دعوتش اجابت شده مجادله و ستيزه مي کنند، دليلشان نزد پروردگارشان باطل است و از سوي خدا خشمي بر آنان است و براي آنان عذابي سخت خواهد بود.
*ستمکاران را مي بيني که از اعمالي که انجام داده اند، بسيار بيمناکند وهمان را که مرتکب شده اند، بر آنان فرود مي آيد و کساني که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند، در باغ هاي سرسبز بهشت اند، براي آنان هر چه را که بخواهند نزد پروردگارشان فراهم است؛ اين همان فضل بزرگ است.
*اين است چيزي که خدا آن را به بندگانش که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند، مژده مي دهد. بگو: از شما هيچ پاداشي جز مودّت نزديکان را را نمي خواهم. و هر کس کار نيکي کند، بر نيکي اش مي افزاييم؛ يقيناً خدا بسيار آمرزنده و عطاکننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است.
*و هر آسيبي به شما رسد به سبب اعمالي است که مرتکب شده ايد، و از بسياري درمي گذرد.
*و شما در زمين عاجزکننده نيستيد و جز خدا هيچ سرپرست و ياوري براي شما نيست.
*پس اگر روي برگردانند ما تو را بر آنان نگهبان و مراقب نفرستاده ايم ، جز رساندن بر عهده تو نيست، و هنگامي که ما از سوي خود رحمتي به انسان بچشانيم، به آن سرمست و مغرور مي شود، و اگر به سبب گناهاني که مرتکب شده اند آسيبي به آنان رسد ، بي ترديد انسان بسيار ناسپاس است.
*آيا آنان هستند که رحمت پروردگارت را تقسيم مي کنند؟ ما در زندگي دنيا معيشت آنان را ميانشان تقسيم کرده ايم، و برخي را از جهت درجات بر برخي برتري داده ايم تا برخي از آنان برخي ديگر را به خدمت گيرند؛ و رحمت پروردگارت از آنچه آنان جمع مي کنند، بهتر است.
* اگر تمكن كفار از مواهب مادي سبب نميشد كه همه مردم امت واحد گمراهي شوند ما براي كساني كه كافر ميشدند خانه هائي قرار ميداديم با سقفهائي از نقره و نردبانهائي كه از آن بالا روند!
*و براي خانه هايشان درها و تخت هايي که بر آن تکيه زنند،
*و زر و زيور ، ولي همه اين ها جز کالاي اندک زندگي دنيا نيست، و آخرت نزد پروردگارت براي پرهيزکاران است؛
*پس آيا تو مي تواني به کران بشنواني، يا کوران و کساني را که در گمراهي آشکارند هدايت کني؟!
*هرکس کار شايسته اي انجام دهد، به سود خود اوست و هرکس مرتکب بدي شود به زيان خود اوست، سپس به سوي پروردگارتان باز گردانده مي شويد.
*براي هر کدام بر پايه اعمالي که انجام داده اند درجاتي است ، و تا خدا اعمالشان را به طور کامل به آنان بدهد؛ و آنان مورد ستم قرار نمي گيرند.
*اين به سبب آن است که کافران از باطل پيروي کردند، و مؤمنان از حق که از سوي پروردگار آنان است، پيروي نمودند. اين گونه خدا براي مردم اوصافشان را بيان مي کند.
*اي مردم! ما شما را از يک مرد و زن آفريديم و ملت ها و قبيله ها قرار داديم تا يکديگر را بشناسيد. بي ترديد گرامي ترين شما نزد خدا پرهيزکارترين شماست. يقيناً خدا دانا و آگاه است.
*اوست که شما را آفريد؛ گروهي از شما کافرند، و برخي مؤمن، و خدا به آنچه انجام مي دهيد، بيناست.
*آسمان ها و زمين را به حق آفريد، و شما را صورت گري کرد و صورت هايتان را نيکو آراست، و بازگشت به سوي اوست.
*آيا پيشينيان را هلاک نکرديم؟
*سپس به دنبال آنان ديگران را هم هلاک مي کنيم.
*با گنهکاران اين گونه رفتار مي کنيم.
*واي در آن روز بر تکذيب کنندگان!
*آيا شما را از آبي پست و بي مقدار نيافريديم؟
*پس آن را در جايگاهي استوار قرار داديم
*تا زماني معين؛
*پس توانا بوديم و چه نيکو تواناييم.
*واي در آن روز بر تکذيب کنندگان!
*واي در آن روز بر تکذيب کنندگان!
*بخوريد و اندک زماني برخوردار شويد که شما گنهکاريد
*واي در آن روز بر تکذيب کنندگان!
*و هنگامي که به آنان گويند: رکوع کنيد، رکوع نمي کنند.
*واي در آن روز بر تکذيب کنندگان!
*مرگ بر انسان، چه کافر و ناسپاس است!
*او را از چه چيز آفريده؟
*از نطفه ناچيزي او را آفريد، سپس اندازه گيري كرد و موزون ساخت.
*سپس راه را براي او آسان ساخت.
*سپس او را ميراند و در گور نهاد،
*و سپس چون بخواهد او را زنده مي کند.
*چنين نيست كه او ميپندارد، او هنوز فرمان الهي را اطاعت نكرده است.
*کسي که از خدا مي ترسد، به زودي متذکّر مي شود.
*و کسي که از همه بدبخت تر است از آن کناره مي گيرد.
*همان کسي که در آتش بزرگ تر در مي آيد.
*اما انسان، هنگامي که پروردگارش او را بيازمايد و گرامي داردش و نعمتش بخشد، مي گويد: پروردگارم مرا گرامي داشت،
*و اما چون او را بيازمايد، پس روزي اش را بر او تنگ گيرد، گويد: پروردگارم مرا خوار و زبون کرد.
*و فرمان پروردگارت فرا رسد و فرشتگان صف در صف حاضر شوند.
*در آن روز دوزخ را بياورند، در آن روز انسان متذکّر شود و کجا اين تذکر براي او سودمند افتد؟!
*مي گويد: اي کاش براي اين زندگي ام پيش فرستاده بودم.
*در آن روز هيچكس عذابي همانند عذاب او نميكند.
*و هيچكس همچون او كسي را به بند نميكشد.
*مي گويد: ثروت فراواني را تباه کرده ام!
*آيا گمان مي کند که هيچ کس او را نديده است
*آيا براي او دو چشم قرار نداديم؟
*و يک زبان و دو لب؟
*و او را به راه خير و شر هدايت نکرديم
*پس شتابان و با شدت به آن گردنه سخت وارد نشد؛
*و تو چه مي داني آن گردنه سخت چيست؟
*سوگند به خورشيد و گسترش روشني اش
*و به ماه هنگامي که از پي آن برآيد
*و به روز چون خورشيد را به خوبي آشکار کند
*و به شب هنگامي که خورشيد را فرو پوشد
*و به آسمان و آنکه آن را بنا کرد
*و به زمين و آنکه آن را گستراند
*و به نفس و آنکه آن را درست و نيکو نمود،
*پس بزه کاري و پرهيزکاري اش را به او الهام کرد.
*بي ترديد کسي که نفس را رشد داد، رستگار شد.
*و کسي که آن را بيالود نوميد شد.
*در حالي که فرمان نيافته بودند جز آنکه خدا را بپرستند، و ايمان و عبادت را براي او از هرگونه شرکي خالص کنند، و حق گرا باشند، و نماز را برپا دارند، و زکات بپردازند؛ و اين است آيين استوار و ثابت.
